Agnieszka Smaga

Formy słowo - obraz na stronach WWW. Przegląd

STRESZCZENIE: Na stronach WWW obecne są różnorodne dane: słowa, obrazy dźwięki, słowo-obrazy, obrazo-dźwięki i inne bardziej złożone kombinacje mediów. Analiza komparatystyczna przeprowadzona w ramach realizowanego projektu badawczego uwzględniła z jednej strony heterogeniczność tych cyfrowych form, z drugiej – możliwość ich wiązania się i podlegania prawom heteronomicznym. Poszukując właściwej platformy metodologicznej, na wstępnym etapie badawczego porównania, nastąpiło odwołanie do założeń semiotyki.

Szczegółowej analizie poddane zostały dwie wersje strony internetowej UW: pierwsza dostępna dnia 3 czerwca 2012, druga – 24 kwietnia 2014. Uwzględniono dwa poziomy digitalnych przekazów. Pierwszy stanowiły mechanizmy kodujące znaki: cyfrowy zapis, transmisja danych w oparciu o protokół TCP/IP, operacje programów graficznych, formatowanie kodu źródłowego, funkcjonowanie aplikacji WWW.Drugi poziom związany był z prezentacją znaków przy udziale GUI stron i przeglądarek internetowych (Mozilla Firefox, Internet Explorer).

Dla języków programowania status ontologiczny pisma i obrazu był identyczny, dlatego oba poddawano analogicznym procesom kodowania z wykorzystaniem matematycznych algorytmów. Znalazło to swe konsekwencje w pracy programów graficznych (np. Adobe Photoshop, GIMP), które generowały jednostkowe komponenty strony WWW. Sam proces kodowania witryn wprowadzał natomiast procedury, które dotyczyły zarówno pisma jak i obrazu (wstawianych grafik, tabel, formularzy, wykresów, animacji). Również w momencie konfrontacji kodu źródłowego i wygenerowanej na jego podstawie strony WWW pojawiło się podporządkowanie operacyjne i prezentacyjne składni liniowej pisma (X)HTML, CSS układom obrazowym interfejsu strony. W sytuacji zestawienia poziomu generowania znaku digitalnego i jego ujawniania zaistniało utożsamienie słowa i obrazu, które w środowisku cyfrowym funkcjonuje na prawach wzajemnego ich odwołania. Zniesiona została tym samym krytyczna różnica między słowem a obrazem na rzecz: z perspektywy kodu – cyfrowego pisma obrazu, z poziomu strony WWW – digitalnego obrazu pisma.

W analizie komparatystycznej postawiono zasadnicze pytanie badawcze: czy sygnalizowane wyżej cyfrowe zależności powstałe na poziomie generującym komunikat mają swoje konsekwencje w jego prezentacji i dalej percepcji?

W trakcie prowadzonych działań analitycznych znaki – traktowane jako pojedyncze elementy piśmienne i obrazowe procesu ujawniania stron WWW – oraz ich złożone relacje względem siebie i nadrzędnych komponentów strony WWW układały się najczęściej w formę wyodrębnienia, o charakterze statycznym, wywołanym lub dynamicznym. Prezentowały dwa zasadnicze stopnie zespolenia – oba znane z kultury analogowej – wkomponowanie (tekst wpisany w obraz) i współistnienie (pismo obok obrazu). Zauważono, że relacja utożsamienia słowa i obrazu, która faktycznie realizowałaby możliwości i istotę sieciowego środowiska pojawiała się sporadycznie i dotyczyła małych komponentów przekazów, np. logo.

Zaobserwowana i przeanalizowana stosunkowo klarowna sytuacja, dotyczyła tylko pojedynczego kontentu cyfrowego przekazu. Udostępniany był on przy udziale nadrzędnej struktury, konstruowanej przez graficzny interfejs użytkownika.

Ustalono, że znak infograficzny funkcjonuje jako obraz, który nie tyle informuje, co graficznie objaśnia informację. Dlatego nastąpiło przemodelowanie platformy metodologicznej z semiotycznej na ikoniczną, traktowaną jako jedna z możliwości opisania "paraspektaklu graficznego tekstu" .

Hasła kluczowe:
Mapa tekstu: najczęściej użyte terminy