W badaniach aspektu komunikacyjnego przekazu digitalnego podjęto zagadnienie użytkownika, jako podmiotu komunikacji sieciowej – dokonano charakterystyki i typologii użytkowników, zaprezentowano tez specyficzny typ użytkownika – recenzenta tekstu literackiego. Na przykładzie forum pokazano jak struktura gatunkowa przekazu i instancja użytkownika wzajemnie się modelują. Analizie poddano tez przekład cyfrowy – ze szczególnym uwzględnieniem przekładu hipertekstowego i jego form. Osobne miejsce poświęcono perswazji digitalnej – jej udziałowi w kształtowaniu dyskursów społecznych – tu: dziennikarstwa politycznego i edukacji, w efekcie – jej oddziaływaniu na życie społeczne.
W badaniach przekładu hipertekstowego (Szczęsna, Pisarski, Pawlicka ) stwierdzono, iż przekład ten mnoży konieczne rejony translatologicznej interwencji, poszerzając ją o warstwę komputerowego kodu i warstwę operacyjną. Opisano formy przekładu cyfrowego, takie jak: digitalizację (wprowadzenie tekstu istniejącego poza środowiskiem cyfrowym do internetu), adaptację digitalną (cyfrowy przekład intersemiotyczny), przekład hipertekstowy (przekład literackich utworów linearnych na utwory hipertekstowe – np. adaptacje sieciowe oraz przekład literatury hipertekstowej jednego języka i kręgu kulturowego na inny język i krąg kulturowy). Opisano też przekład struktury - szczególną odmianę przekładu cyfrowego polegającego na wytworzeniu w przestrzeni cyfrowej reprezentacji struktur charakterystycznych dla dotychczasowych dyskursów sztuki. (np. Ars poetica Zenona Fajfera jest przekładem tradycyjnie pojmowanej poetyckości na poetyckość digitalną). Osobnej analizie poddano przekład sieciowy, którego cechy wydobyto w procesie analizy polskich adaptacji hipertekstowych. Osobną uwagę poświęcono praktyce przekładu – warsztatowi i aktowi przekładu w warstwie kodu, między kodami, warstwie wizualnej i interfejsu. W kontekście komunikacji cyfrowej, w szczególności recepcji literatury cyfrowej podjęty został problem jej "literackości" (Pawlicka ). Postawione zostały następujące pytania: czy literackość powinna być na nowo zdefiniowana, czy literatura cyfrowa wymaga jasnych kryteriów decydujących o jej literackości oraz czy w dobie przemieszania dyskursów i kodów dążenie do kategoryzacji jest słuszne. Wskazano na powody rozmywania się znaczenia "literackości" w odniesieniu do literatury cyfrowej. Sformułowano tezę badawczą, iż rozstrzygnięcie o "literackości" literatury cyfrowej odbywa się w przestrzeni komunikacyjnej między artystą a dziełem, twórcą a odbiorcą oraz użytkownikiem a utworem cyfrowym. Literatura cyfrowa potwierdza dostrzeżony wcześniej przez literaturoznawców fakt, iż jednoznaczne kryteria literackości zastąpione zostały wyznacznikami decydującymi o charakterze literackim utworu.
Ważną kategorią komunikacji cyfrowej jest użytkownik. Na podstawie przeprowadzonych analiz stron, portali i serwisów internetowych, odmiennych typów wypowiedzi oraz różnorodnych gatunków tekstowych, przy wykorzystaniu sieciowych aplikacji – wprowadzono typologię użytkownika, koncentrując się na pełnionych przez niego funkcjach i formach aktywności (Kaźmierczak ). Analizując i interpretując różnorodne działania komunikacyjne użytkowników ustalono, że zależą one od infrastruktury sieci, wykorzystywanego w niej oprogramowania oraz dostępnych treści.
Wspomniane formy aktywności użytkownika, role komunikacyjne, w jakie się wciela badano na przykładzie użytkownika-recenzenta tekstu literackiego (Szwechłowicz ). Wizerunek użytkownika-recenzenta rekonstruowano, badając cechy struktury recenzji blogowej oraz własności zamieszczanych na stronach www wypowiedzi recenzyjnych (np. podejmowane tematy, styl wypowiedzi, charakter ocen, intertekstualne odniesienia, hybrydyczność przekazu). Wykazano, że teksty recenzenckie zamieszczane na blogach różnią się pod wieloma względami zarówno od tradycyjnych recenzji, jak i internetowych opinii, tworząc nową formę gatunkową, której rozwojowi sprzyjać będą procesy związane z przenoszeniem życia literackiego do internetu. Funkcji komunikacyjnej (tu także perswazyjnej) podporządkowana jest także struktura forów internetowych. Stwierdzono, iż zarówno elementy statyczne jak i dynamiczne struktury determinują przebieg wirtualnej dyskusji. Nasilająca się hybrydyzacja formy forów i blogów skutkuje ukształtowaniem się intertekstualności mechanicznej (opartej na linkowaniu).
Wymiar perswazyjny komunikacji cyfrowej badano na materiale publicystycznych gier wideo, których głównym celem jest zaprezentowanie jakiegoś bieżącego zjawiska (zwłaszcza ważnego wydarzenia lub procesu społecznego) z subiektywnej perspektywy – wraz z jego interpretacją i oceną (Kubiński ). Analiza gier Raid Gaza! oraz Save Israel, pokazała, że gry publicystyczne z jednej strony wyrastają z zastanych dyskursów (tu politycznego, dziennikarskiego, growego) z drugiej oddziałują na nie, wręcz sterują nimi. Gry tego typu oprócz perswazji werbalnej i wizualnej wykorzystują także samą rozgrywkę w celach perswazyjnych. Efektywność tego typu przekazów zależy więc w dużej mierze od argumentacji polegającej na angażowaniu użytkownika.
Perswazję digitalną badano też, analizując przemodelowania dyskursu kształcenia humanistycznego (na poziomie wyższym) w efekcie zastosowania technologii digitalnych (Szczęsna ). Wzmocnienie sprawczego działania tego dyskursu widoczne przy użyciu platform internetowych jest efektem zastosowania narzędzi paratekstowych (np. forów dyskusyjnych, interaktywnych zadań, quizów). Narzędzia te pozwalają na elastyczność w sferze doboru materiału egzemplifikacyjnego i metod kształcenia, różnicowanie ich w obrębie jednej grupy, uwzględnienie predyspozycji i zainteresowań osoby uczącej się. Aktywizują i angażują, dając jednocześnie osobie uczącej się poczucie samodzielnego dochodzenia do poznania. Możliwość eksperymentowania, montowania, demontowania tekstu skutkuje wzmocnieniem aktywności kreacyjnych. W powiązaniu z wizualizacją działań, kinetyzacją przedstawień, zastosowanie dźwięku uatrakcyjniają przekaz i ułatwiają zapamiętywanie treści nauczania. oprac. Ewa Szczęsna
