Joanna Szwechłowicz

Jak struktura reinterpretuje dyskurs?

STRESZCZENIE: Badania specyfiki forum internetowego ukazały wpływ samej struktury forum na modelowanie dyskursu. Materiałem badawczym były wybrane fora czytelnicze. W wyniku przeprowadzanych analiz udało się ustalić, że techniczne możliwości aplikacji internetowych wpływają na formę i sposób prowadzenia dyskusji. Zaawansowane technicznie forum internetowe nie jest jedynie „grupą dyskusyjną” skupiającą wirtualnych rozmówców, ale przestrzenią ciągłej (re)kreacji wypowiedzi oraz interakcji między rozmówcami. Elementy takie jak: ustawienia maksymalnej oraz minimalnej liczby słów w poszczególnych wpisach, możliwość cytowania cudzych wypowiedzi oraz wprowadzania zmian (edytowania) w przesłanych już postach modyfikują dyskurs i czynią go strukturą – jednocześnie – autoreferencyjną i samoograniczającą. Wykazano, że użytkownicy mają często świadomość wpływu struktury forum na ich interakcje i sposób prowadzenia dyskusji, co prowadzi choćby do stosownych zapisów w regulaminach i netykiecie poszczególnych stron (zakaz cytowania całych wypowiedzi, prośba o nienadużywanie opcji edytowania wpisów etc.).

Uwagę poświęcono także emotikonom na forum, ukazując ich, coraz częściej pojawiającą się w wypowiedziach użytkowników, funkcję fatyczną (informacji o przeczytaniu danego wpisu i potrzebie podtrzymania relacji, przy pozostawieniu wypowiedzi innych użytkowników bez słownego komentarza). Zaobserwowano relację między liczbą emotikonów i częstotliwością ich używania a poziomem oraz stopniem ich recepcji. Ustalono, że istnieją dwa pozornie sprzeczne zjawiska. Po pierwsze, stwierdzono, że dla wielu użytkowników emotikony w dużej liczbie stają się „przezroczyste”; nie dekodują oni ich znaczeń, mimo posiadania teoretycznej wiedzy na temat internetowych konwencji komunikacyjnych. Drugim aspektem jest fakt, iż emotikony z fakultatywnych elementów wpisów stały się narzędziem koniecznym, bez którego część użytkowników nie potrafi w najmniejszym nawet stopniu rozpoznać intencji komunikacyjnych (zwłaszcza tych związanych z ironią i żartem).

Stwierdzono również, że ponieważ wypowiedzi na forach istnieją dzięki technologiom cyfrowym, dają się łatwo powielać i transformować oraz umieszczać w nowych kontekstach; stają się elementami kolejnych, odmiennych gatunkowo typów wypowiedzi. Dobrym przykładem tego zjawiska są cytaty z dyskusji umieszczane we wpisach blogowych. Pozbawione kontekstu struktury forum wypowiedzi te pełnią nowe, odmienne funkcje.

Hasła kluczowe:
Mapa tekstu: najczęściej użyte terminy